Wet kwaliteitsborging voor het bouwen

Sinds 1 januari 2024 geldt, naast de Omgevingswet, ook de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Deze wet is nu eerst alleen van toepassing op nieuwbouw in gevolgklasse 1. Vanaf 2025 zal de Wkb niet alleen bij nieuwbouw, maar ook bij verbouw gelden.

Proces vergunningverlening

De Wkb knipt het proces voor vergunningverlening in tweeën:

• het ruimtelijke deel (toets aan omgevingsplan en -veiligheid): deze loopt via de gemeente.
• het bouwtechnische deel: een toetsing in de praktijk op het bouwwerk zoals gebouwd.

Als uw bouwplan onder de Wkb valt moet u een kwaliteitsborger inhuren. Dit is een onafhankelijk en gecertificeerd bedrijf dat voor en tijdens de bouw controleert of alles op bouwwerk technisch gebied voldoet aan de regels. Uw aannemer of architect kan u hierbij helpen.

Wat doet een kwaliteitsborger?

• De kwaliteitsborger controleert vooraf of uw bouwplan aan de regels voldoet.
• Tijdens de bouw voert de kwaliteitsborger controles uit, bijvoorbeeld de wapening en het storten van de fundering, de constructie muren, ventilatie, isolatie en de constructie van de vloeren. De kwaliteitsborger controleert ook bij de oplevering.
• Als het gebouw aan alle regels voldoet, stelt de kwaliteitsborger een verklaring op. Deze verklaring stuurt u naar de gemeente. Na goedkeuring van de verklaring kunt u het gebouw in gebruik nemen.

Bouwwerken in gevolgklasse 1

Bouwwerken zijn in verschillende categorieën verdeeld, genaamd gevolgklassen. Er geldt: hoe groter de gevolgen als er iets misgaat met het gebouw, hoe zwaarder de eisen. De Wkb geldt op dit moment alleen voor bouwwerken in gevolgklasse 1. Dit zijn bouwwerken met een laag risico.

De volgende bouwwerken vallen onder gevolgklasse 1:

• Op de grond gebouwde woningen, ook met bijvoorbeeld garage en kantoor aan huis
• Woonboten
• Vakantiewoningen
• Bedrijfsgebouwen van maximaal 2 verdiepingen, ook met een klein kantoor of kleine kantine
• Aanbouwen aan overige gebruiksfuncties van maximaal 2 bouwlagen, bijvoorbeeld een magazijn bij een winkel
• Kleine fiets- en voetgangersbruggen van maximaal 20 meter, die niet over een rijksweg of provinciale weg liggen
• Andere bouwwerken van maximaal 20 meter hoog, zoals masten en antennes

Als u twijfelt of uw bouwwerk onder gevolgklasse 1 valt, dan kunt u dit afstemmen met uw aannemer, architect en/of bouwadviseur.

Stappenplan Wkb

Gaat u een bouwactiviteit starten in gevolgklasse 1, bijvoorbeeld een nieuwe woning bouwen of een bedrijfsgebouw van maximaal 2 verdiepingen? Dan geldt voor u het volgende stappenplan:

Stap 1: inhuren kwaliteitsborger

U huurt een kwaliteitsborger in. Een lijst met kwaliteitsborgers vindt u op Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (Deze link gaat naar een externe website). De kwaliteitsborger beoordeelt het bouwtechnische deel van uw bouwplan en stelt het borgingsplan vast.

Stap 2: aanvragen omgevingsplanactiviteit

Minimaal 8 weken voor de start van de bouwactiviteiten vraagt u bij de gemeente een omgevingsplanactiviteit aan. Dit doet u via het Omgevingsloket (Deze link gaat naar een externe website).

Stap 3: melding start bouw

Minimaal 4 weken voor de start van de bouwactiviteiten dient u via Omgevingsloket (Deze link gaat naar een externe website)een bouwmelding in. Hierbij levert u de volgende informatie aan:

• bevestiging dat uw plan in gevolgklasse 1 valt
• wie de kwaliteitsborger is
• welk instrument de kwaliteitsborger gebruikt
• de risicobeoordeling van de kwaliteitsborger
• het borgingsplan van de kwaliteitsborger

U krijgt bericht van de gemeente of uw bouwmelding geaccepteerd is.

Stap 4: informatieplicht start bouw

Minimaal 2 werkdagen voor de start van de bouwactiviteiten geeft u via Omgevingsloket (Deze link gaat naar een externe website) de startdatum van de bouw door.

Stap 5: controle door kwaliteitsborger

De kwaliteitsborger controleert voor en tijdens de bouw of u zich aan de regels voor de bouw houdt. Voldoet uw bouwwerk aan de regels? Dan krijgt u na afloop van de bouw een verklaring van de kwaliteitsborger.

Voldoet het bouwwerk niet aan de regels, dan krijgt u te maken met de ‘Informatieplicht afwijking bouwactiviteit’ en wordt gekeken naar de afwijkingen van de regels.

De gemeente blijft het bevoegd gezag. Dit wil zeggen dat de gemeente kan controleren of u zich aan de regels voor de bouw houdt en kan handhaven als u dat niet doet.

Stap 6: Melding gereed

Als het bouwwerk bouwtechnisch gereed is en minimaal 2 weken voor u het gebouw in gebruik wilt gaan nemen, moet u via het Omgevingsloket (Deze link gaat naar een externe website)een gereedmelding indienen. Voor deze melding heeft u de verklaring van de kwaliteitsborger nodig.

U mag het bouwwerk pas gebruiken nadat u een volledige gereedmelding hebt ingediend. U hoort van de gemeente of uw melding is goedgekeurd of afgekeurd. Is de gereedmelding afgekeurd, dan mag het gebouwde niet in gebruik worden genomen. Neem in dat geval contact op met de gemeente.

Stap 7: einde van de bouw

Eén dag na het beëindigen van de bouw dient u de melding 'werkzaamheden gereed' in via het Omgevingsloket (Deze link gaat naar een externe website). Hiermee informeert u de gemeente over de beëindiging van uw bouwwerkzaamheden. Dit is verplicht.

Bijzondere lokale omstandigheden

Een gemeente mag onder de Wkb bijzondere lokale omstandigheden vaststellen. Dit zijn lokale situaties waardoor het eindresultaat van een bouwactiviteit mogelijk niet aan de bouwtechnische regels voldoet. De kwaliteitsborger moet op de hoogte zijn van deze bijzondere lokale omstandigheden en hij/zij moet ze verwerken in het borgingsplan en de risicobeoordeling.